AN TỊNH và MINH SÁT

AN TINH va MINH SAT

Hello everyone!

Welcome to our webpage

Translate this page in your preferred language:

You can translate the content of this page by selecting a language in the select box (The translation is not very exactly because of the automatic machine limitation).

AN TINH va MINH SAT

Mind

Có rất nhiều phương pháp tu Thiền. Trong quyển “Thanh Tịnh Đạo” (Path of Purification) có hơn 40 cách được liệt kê, nhưng chỉ có hai phương hướng, hai con đường ta phải đi đến: An tịnh và Minh sát (Chỉ và Quán, Samatha và Vipassana). An tịnh và Minh sát luôn đi đôi với nhau. Giống như phương hướng và mục tiêu. Ta phải biết con đường để đi đến mục tiêu.

Ta cần phải thực tập cả hai phương cách, An tịnh và Minh sát, để đạt được những kết quả mà Thiền sẽ mang đến cho ta.

Phần đông chúng ta đều muốn được an lạc. Ai cũng muốn được bình yên, muốn được có cảm giác vui sướng mãn nguyện. Trong Thiền định, nếu ta thoáng bắt được cảm giác an lạc đó, ta sẽ hạnh phúc biết bao. Nhiều người đã thỏa mãn khi đạt được đến trình độ đó. Nhưng an lạc không phải là mục đích của Thiền. Đó chỉ là phương tiện đưa đến cứu cánh. An lạc là phương tiện. Sự tỉnh thức trong nội tâm mới là cứu cánh. Phương tiện rất cần thiết nhưng không thể lầm lẫn chúng với cứu cánh. Nhưng vì phương tiện đó tạo ra sự thoải mái, dễ chịu, ta trở nên bám víu vào chúng.

Vấn đề của chúng ta là luôn chạy đuổi theo sự dễ chịu và xa lánh sự khó chịu. Vì chúng ta coi mục đích của cuộc đời là được dễ chịu, hạnh phúc, nên dường như ta chẳng có mục đích gì cả trong cuộc đời. Không thể nào tước bỏ hết tất cả những điều khó chịu, đau khổ trong đời, mà chỉ giữ lại những gì ta ưa thích. Chừng nào ta còn coi đó là mục đích của mình thì ta không có mục đích gì cả. Trong Thiền cũng thế.

Như thế thì làm cách nào chúng ta có thể đạt được sự an lạc, và điều đó ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào?

Bằng cách thực tập chú tâm vào hơi thở, dần dần ta sẽ tìm được sự an lạc. Tâm ta sẽ ngưng suy nghĩ trong một giây phút nào đó, và ta sẽ cảm thấy hoàn toàn thư thái, dễ chịu. Tâm suy nghĩ không bao giờ được thư thái, vì suy nghĩ là một quá trình chuyển động, và bất cứ sự chuyển động nào cũng tạo ra ma sát. Tuy nhiên ta có thể tìm được sự an lạc trong một giây phút nào đó, hay dài hơn, nếu ta tiếp tục tu tập và tăng thời gian tham thiền lên. Điều đó không có gì khó. Có thể lúc đầu ta thấy khó khăn, nhưng với sự kiên trì, nhẫn nại, một chút duyên lành và một nơi yên tĩnh, ta có thể làm được điều đó.

Chắc rằng chúng ta đều có duyên lành, nếu không ta đã không có mặt nơi này. Những người có ác nghiệp sẽ không tìm được đến với Thiền, hoặc giả như có, họ cũng không trụ lại. Do đó nói ta có sẵn duyên lành là vậy.

Về lòng kiên nhẫn, bạn cũng không thiếu, nếu như bạn đã chịu khó đọc đến những dòng này. Chỉ cần thêm một yếu tố nữa đó là ý chí, sự quyết tâm. Khi ngồi xuống chiếu thiền, bạn cần tự nhủ: “Tôi sẽ chú tâm vào từng hơi thở, nếu tôi có lơ là, tôi sẽ bắt đầu trở lại”. Cần làm như thế để giữ cho tâm thăng bằng, giống như người đi trên dây xiếc. Mỗi lần lao đao, ta phải lấy lại thế cân bằng. Vì thế ta cần có sự quyết tâm.

Khi cảm giác an lạc, thư thái dấy lên – cái cảm giác mà Phật gọi là sự an lạc ngay giờ phút hiện tại – rồi qua đi, không thể khác được, vì bất cứ điều gì đã có thì phải hoại, phản ứng đầu tiên mà tâm phải có là nhận ra tính cách vô thường của sự vật, chứ không phải để thất vọng kêu lên: “Ồ, nó lại qua mất rồi”. Hoặc là “cảm giác vừa rồi dễ chịu quá, làm sao để có lại cảm giác ấy”, như cách ta vẫn phản ứng lâu nay.

Sống theo Pháp, làm theo Pháp, là những hành động không bình thường. Khác với mọi người chung quanh. Khi Phật còn ngồi dưới cây bồ đề, trước khi giác ngộ, khi Sujata mang dâng sữa trong tô vàng đến Ngài, cô cũng cúng dường luôn chiếc tô quý. Đức Phật sau khi uống xong, đã thả chiếc tô vàng xuống dòng sông trước mặt, và nói nếu như cái tô chảy ngược với dòng nước sông, Ngài sẽ giác ngộ. Và cái tô đã chảy ngược dòng. Điều đó có thể xảy ra không? Có lẽ pháp thoại đó muốn nhắn nhủ với chúng ta rằng khi ta sống với Pháp, chúng ta phải đi ngược lại với dòng chảy của bản năng, của các khuynh hướng tự nhiên. Chúng ta phải đi ngược lại với những sự dễ dãi, thoải mái, những gì tất cả mọi người khác đều theo đuổi. Chảy ngược dòng bao giờ cũng khó hơn là thuận, xuôi theo dòng.

Cảm giác thoải mái tự tại mà ta cảm nhận được trước hết ở thân, rồi đến tâm, cũng sẽ qua đi. Chúng ta phải nhận ra tính cách vô thường của nó, để ta có thể sử dụng nó cho một mục đích. Nếu không, ta chỉ sử dụng cảm giác an lạc đó cho sự thoải mái của riêng ta. Mà chỉ để thoải mái cho thân ta là ta đã ích kỷ, chỉ biết đến riêng mình, không phải là để tiến tới vô ngã, là cái gốc của những điều Phật dạy.

Giáo lý của Phật hướng ta đến vô ngã. Ngài nói: “Ta chỉ dạy một điều, đó là Khổ và sự giải thoát, chấm dứt khổ đau”. Điều đó không có nghĩa là tất cả khổ đau trên đời đều chấm dứt. Điều đó có nghĩa là nếu không có một cái Tôi để đón nhận khổ đau, thì không có khổ đau. Cái Tôi sẽ biến mất. Nếu không có ai ở đây có vấn đề, thì làm gì có vấn đề? Nếu dùng cảm giác tự tại chỉ cho riêng mình, thì ta đi ngược lại với lời Phật dạy.

Luôn luôn trở về với hơi thở sẽ giúp ta đạt đến trạng thái an lạc. Chánh niệm, trong Bát chánh đạo, dạy ta sự chú tâm đúng, đưa đến Thiền định. Theo dõi hơi thở là việc cần làm, nhưng không có ai đạt được thiền định chỉ bằng ao ước hay một vài buổi ngồi thiền. Tất cả cần có thời gian. Do đó khi ngồi thiền, ta cần đưa bất cứ vọng tưởng nào dấy lên trở về với sự tỉnh thức. Bất cứ ý tưởng nào cũng thế, chúng không phải đến để phá rối chúng ta, cũng không phải là dấu hiệu chứng tỏ ta không thích hợp với Thiền, cũng không phải cảm giác làm ta thấy quá nóng hay quá lạnh. Không có gì giống như thế cả. Vọng tưởng không phải là kẻ phá rối trật tự của chúng ta. Chúng là ông thầy của chúng ta.

Mỗi vọng tưởng là một ông thầy, “dạy” cho ta biết tâm ta lăng xăng, không thể nương tựa, không thể tin cậy được. Nó suy nghĩ về cả những điều ta không muốn nghĩ đến, cả khi ta chỉ muốn được hoàn toàn yên tĩnh và tự tại. Ta biết được trước hết là tâm không phải là một phần tuyệt vời của chúng ta, dù rằng nhờ nó ta có thể thu thập được kiến thức, có thể hồi tưởng, có thể hiểu một số khái niệm và phạm trù. Tuy nhiên nó là một cái tâm lăng xăng, luôn thay đổi và nó sẽ làm những gì chúng ta đòi hỏi ở nó.

Điều thứ hai, ta cần nhớ, là khó thể tin vào tâm. Ta không nên tin vào tất cả mọi tư tưởng qua đầu ta. Chúng đã đến không mời mọc, thì tự chúng cũng sẽ ra đi. Chúng chẳng có ích lợi gì, nhất là khi ta đang ngồi thiền. Chúng có thể làm những gì đã xảy ra trong quá khứ. Hay chỉ thuần là vọng tưởng. Đôi khi chúng làm ta khó chịu hay chỉ nhẹ nhàng như một giấc mơ. Có khi chúng đến lộn xộn không đầu đuôi. Chúng nhanh chóng đi qua đầu ta, trước khi ta kịp nhận mặt chúng. Vậy tại sao ta lại tin vào những điều mình thường suy nghĩ?

Trong lúc ngồi Thiền, chúng ta có cơ hội để quan sát tâm – tư tưởng đi qua trong đầu – và luyện tập không để bị chúng lôi kéo. Thế thì tại sao trong đời sống hàng ngày, ta lại tin vào chúng và để chúng lôi kéo ta theo? Khi tâm nói “Người này thật xấu”, “Người kia nói láo”, ta tin theo những điều đó. Khi tâm nói “Tôi chán quá. Mệt mỏi quá”, “Tôi cần thứ này” hay “Tôi phải có thứ kia”, ta nghe theo. Ta tin theo tất cả – nhưng tại sao ta phải tin chúng? Trong khi tất cả mọi suy tưởng đều xảy ra theo một tiến trình, trong đời thường cũng như lúc hành thiền. Tư tưởng dấy khởi lên, dừng lại trong chốc lát, rồi qua đi không theo một mẫu mực nào hay lý do nào.

Khi đã thực sự nắm bắt được ý nghĩa của tiến trình này, ta có thể thay đổi những suy nghĩ hiện lên trong đầu và các tư tưởng ta muốn nghĩ tới. Điều đó có thể thực hiện được khi ta không còn tin vào những điều Tâm nói nữa, mà chỉ quan sát tiến trình của chúng. Cũng như với không khí chung quanh ta. Ta không nắm không khí trong tay và bảo rằng không khí là của riêng mình, dầu rằng không có nó ta không thể nào sống nổi. Đơn giản là không khí có mặt ở mọi nơi. Tư tưởng cũng thế. Tiến trình của tư tưởng xảy ra tự nhiên trong tâm ta, và khi nào chúng ta còn sống, tiến trình đó triền miên tiếp tục, dầu rằng chúng không đáng tin, không thể dựa vào. Bởi thế, nếu ta có thể gạt bỏ phần lớn các suy tưởng trong đầu mình, thì lại tốt hơn.

Ta còn có thể quan sát về tâm ở một khía cạnh khác. Là khi ta ngồi thiền, nhưng không thể tập trung tư tưởng. Khi ta buồn ngủ, không chú tâm. Ta hiểu rằng khi tâm không được “Giải buồn”, nó muốn ngủ. Tâm luôn muốn được tiêu khiển. Nó cần đọc sách, coi tivi, thăm hàng xóm, nó cần được làm một thứ gì đó, bất cứ thứ gì để giải buồn, để được bận rộn. Nó không chịu ngồi yên. Đó là một điều thú vị để biết về chính mình.

Hãy tưởng tượng bạn phải ở một mình trong một tuần, chỉ ở một mình, không có bất cứ thứ gì để tiêu khiển. Bạn sẽ coi đó là cực hình. Mà thực vậy, vì tâm không thể chịu đựng nổi. Nó luôn cần được “cho ăn”, giống như thân cần được ăn, tâm cũng vậy. Nó cần một thứ gì đó từ bên ngoài, vì chính tự nó không thể thỏa mãn với chính mình. Khi ngồi thiền, ta sẽ khám phá ra điều đó về tâm.

Nhưng các vọng tâm thì vô thường. Chúng dấy lên, rồi qua đi. Chúng không luôn có mặt như hơi thở của ta. Nếu chú tâm ta sẽ nhận biết khi nào vọng tưởng dấy khởi. Khi chúng qua đi, dễ nhận biết hơn là khi nào chúng đến. Ta không thể giữ chúng lại phải không? Tất cả những suy nghĩ nửa giờ trước đây đã qua đi phải không?

Vô thường và vô sở hữu: Ta đâu có làm chủ được chúng phải không? Và chúng cũng chẳng đáng để ta giữ lại phải không? Vậy tại sao ta muốn làm chủ chúng? Muốn nghĩ chúng là ta? Sao không nghĩ chúng chỉ là một hiện tượng tự nhiên hiện ra, rồi tan mất. Chỉ có thế. Cũng thế, với thân này – nó có thực là ta không? Nó cũng chỉ là một hiện tượng tự nhiên phát sinh ra bằng khái niệm, và tan biến đi qua cái chết, một định luật tự nhiên, một sự kiện tự nhiên mà nếu còn chấp Ngã ta không thể nào chấp nhận được điều đó.

Chấp Ngã hay Ngã mạn không có nghĩa là ta tự cao, kiêu mạn. Chấp ngã đồng nghĩa với u mê, chưa giác ngộ. Chỉ có các vị A la hán là không có ngã mạn. Ngã mạn có nghĩa là ta đang nhìn thế giới và chính ta từ quan điểm của “cái Tôi”, qua cái nhìn đó, thế giới bên ngoài cũng như người chung quanh ta trở nên là mối đe doạ của chúng ta, vì “cái Tôi” của ta dễ vỡ, dễ bị chạm, và dễ đau khổ.

Tất cả các vọng tâm dấy lên, khi ngồi thiền sẽ giúp cho chúng ta hiểu về chính mình hơn, về tính cách vô thường của các hiện tượng của thân, tâm, về tính vô sở hữu của chúng. Nếu ta thật sự làm chủ những suy nghĩ của mình, thì tại sao ta lại không làm chủ những suy nghĩ đáng có? Ai muốn làm chủ một đống rác? Như tôi sẽ cố gắng để những vật thuộc sở hữu của tôi trở thành quí báu.

Điều thứ ba ta rút ra được từ sự quán tâm là: đây là Dukkha (đau khổ) hay sự không vừa lòng, thỏa mãn. Dukkha không chỉ có nghĩa là sự khổ đau mà còn bao gồm cả tất cả những điều không như ý, là một khái niệm bao quát hơn gồm tất cả những gì ta đã kinh nghiệm qua, cả những việc vừa ý cũng làm ta khổ vì chúng sẽ qua đi (vô thường). Sự không như ý của quá trình tư duy sẽ hiện ra rất rõ trong thiền quán, vì ở đây trong lúc ta thực sự muốn chú tâm, ta lại chỉ toàn ngồi suy nghĩ vẩn vơ.

Ta phải nhận biết về tính cách vô thường, không như ý và vô ngã bằng chính kinh nghiệm bản thân của mình. Không ai “biết” ba điều này mà chẳng từng kinh qua chúng. Nếu ta không thực sự hiểu một cách trực tiếp bằng nội tâm của mình thì chúng chỉ là những lời hoa mỹ, ở đầu môi. Vì nhiều người vẫn kinh nghiệm những điều này từng giây phút, nhưng chẳng hề nhận ra được chúng.

Chúng ta đang chết từng giây phút, nhưng chúng ta cũng chẳng để ý đến điều đó. Cần phải có chánh niệm để nhận biết chúng, và chánh niệm là điều ta có thể đạt được trong quá trình tu tập thiền. Hãy quan sát sự không như ý trong tiến trình tư duy như là một đặc tính không thể thiếu của nó.

Nếu ta có thể nhìn mọi sự vật như chúng hiện hữu, bằng con mắt tỉnh thức thì ta đã hiểu điều Phật dạy. Thiệt là vô ích để ngồi đó nghĩ “Giá mà tôi không suy nghĩ”, “Giá mà tôi có thể chú tâm”, “Giá mà ngồi thiền không khó thế này”, hay “Giá mà chân phải tôi không đau đến thế”. Đó là mộng. Đó là ước mơ. Chúng ta không thể chỉ ngồi mơ mộng hay ước mơ nếu chúng ta muốn thấu đạt được nguyên nhân đã làm ta đau đớn.

Phật đã nói tất cả chúng sinh đều bệnh, và Pháp là thuốc chữa. Phật có danh hiệu là Đức Y Vương. Như với mọi thứ thuốc chữa bệnh khác, nếu chúng ta chỉ biết về chúng hay đọc toa thuốc thì không thể hết bệnh. Nhân loại đã đọc toa thuốc hàng ngàn năm nay. Hãy ngưng đọc toa thuốc, để bắt đầu uống thuốc. Khi đã phân biệt được sự khác biệt giữa đọc toa thuốc và uống thuốc, ta sẽ dễ dàng biết mình phải làm gì.

Khi cảm giác khó chịu dấy lên vì phải ngồi chuyên một chỗ, tâm thức sẽ lên tiếng phản đối, cằn nhằn. Nó vội nói “Tôi không thích chút nào. Thiệt khó chịu hết sức. Tôi sẽ không chịu nổi nữa. Tôi cần ngồi lên ghế”, hay “Tại sao phải ngồi như thế này? Tự cực hình mình à?” hay “Biết có đáng không. Biết có đáng để chịu bao cực khổ ngồi thiền không?”, và nhiều thứ nữa… Tâm có khả năng nói với ta bất cứ điều gì. Nó có thể nói về mọi vấn đề, và mọi khía cạnh của vấn đề. Nó vừa đề cao một vấn đề đã quay ra hất đổ nó. Bất cứ tâm của ai cũng làm thế được. Tâm có thể xoay ngang xoay ngửa.

Đừng ngồi đó nghĩ “Tôi không thích chút nào, chân phải của tôi, lưng tôi, cổ tôi – hay bất cứ thứ gì – đau quá”. Không. Hãy dùng các cảm thọ vừa dấy lên như một cách để tỉnh thức. Cảm xúc là nền tảng của cuộc sống. Nhưng chúng ta phản ứng thế nào là do sự tiếp xúc với các căn của ta: Sắc, thanh, hương, vị, xúc và thức (Đức Phật nói về tâm, quá trình tư duy như là giác quan thứ 6 của ta). Thí dụ như nếu ta không nhìn thấy, thế giới sẽ khác hơn bây giờ. Hay điếc, hay câm… thiếu một giác quan nào cũng thay đổi cái nhìn của ta về thế giới bên ngoài. Nhưng khi có đủ sáu căn, tiếp xúc với sáu trần, từ đó sinh ra các phản ứng, các cảm thọ. Điều đó không thể tránh. Chúng ta không thể không có cảm xúc. Một vị A-la-hán cũng có cảm thọ dễ chịu, khó chịu hay trung tính. Ai cũng có cảm thọ. Cảm thọ trung tính có thể ta không biết đến vì ta chưa có sự chú tâm đủ. Chúng ta chưa đủ chánh niệm. Nhưng với cái cảm thọ dễ chịu ta nhận biết ngay, ta bám víu vào chúng, và tìm mọi cách để giữ chúng lại. Mọi nền kinh tế trên thế giới đều dựa vào việc tạo nên các cảm thọ dễ chịu, và tìm cách làm cho người ta càng muốn thụ hưởng chúng nhiều hơn. Nếu mọi người đều từ bỏ các cảm thọ dễ chịu, thì có mấy nền kinh tế trên thế giới đứng vững được. Các cảm thọ dễ chịu phát sinh ra nhờ quạt máy, tủ lạnh, nệm êm, nước nóng, nước lạnh, đủ loại thực phẩm và còn nhiều, nhiều nữa.

Ai cũng có cảm thọ: dễ chịu, khó chịu hay trung tính. Chúng dấy khởi liên tục. Phần đông chúng ta bỏ cả cuộc đời mình để đi tìm, nắm giữ các cảm thọ dễ chịu, và xua đuổi, trốn tránh các cảm thọ khó chịu. Một cuộc chiến đấu vô vọng. Không tưởng. Vì không ai có thể nắm giữ mãi các cảm thọ dễ chịu. Cũng không có ai có thể trốn tránh các cảm giác khó chịu mãi. Khi ta già đi các cảm thọ khó chịu tăng lên so với lúc trẻ. Không có sự ngoại lệ đối với ai cả. Đó là định luật tự nhiên. Cái chết sẽ đến, đi kèm theo với những cảm thọ khó chịu. Tuy nhiên các khổ thọ này không chỉ dành cho tuổi già, cho những người gần đất xa trời. Các người trẻ nhất, mạnh nhất cũng đầy những cảm giác, tình cảm khó chịu đau khổ.

Nếu ta quyết ngồi yên giây lát, tự soi lại mình, không còn chạy trốn các cảm giác khó chịu, đau khổ, bám chặt vào các cảm giác dễ chịu – có thể chỉ trong một buổi thiền – ta sẽ biết về mình rất nhiều. Quan sát các khổ thọ dấy lên trong khi ngồi thiền – điều này sẽ xảy ra cho nhiều người trong chúng ta – cũng là một cách để tìm hiểu các phản ứng hành động của chính mình. Ta muốn thay đổi cảm giác đó, muốn chạy trốn nó. Một phản ứng gần như phản xạ, lập tức đối với cảm giác khó chịu là di chuyển, thay đổi thế ngồi để tránh sự đau đớn càng sớm càng tốt.

Trong đời sống hàng ngày, chúng ta trốn tránh các khổ thọ bằng cách trốn tránh, xa lánh những người đã tạo cho ta cảm giác đó, chạy trốn hoàn cảnh, đổ lỗi cho người khác, thay vì nhận biết các cảm thọ của mình và nói: “Ồ, nó đã dấy lên. Nó sẽ ở lại giây lát, rồi đi qua. Không có gì tồn tại. Nếu ta nhận biết được cảm thọ của mình, là ta đang soi lại nó trong chánh niệm, thay vì phản ứng bằng hành động”.

Phản ứng của chúng ta, bằng cách xua đuổi các khổ thọ, bám giữ các lạc thọ, là lý do khiến chúng ta lẩn quẩn trong vòng luân hồi sinh tử, vì ta không có một phương hướng, một ngã rẽ nào khác. Đó là sự chuyển động trong một vòng tròn. Ta không thể thoát khỏi sức hút của nó. Đó là một trò chơi quay vòng. Không có lối ra. Chúng ta quay vòng, quay vòng theo lạc thọ, xua đuổi các khổ thọ, một vòng tròn không kẽ hở. Chỉ có một cách để thoát khỏi sức hút đó, là ngưng lại quan sát các cảm thọ và không phản ứng bằng hành động. Nếu trong lúc ngồi thiền, ta có thể làm được như thế dù chỉ trong giây lát, thì ta cũng có thể làm được như thế trong các sinh hoạt đời thường.

Tất cả chúng ta ai chẳng từng buồn phiền, khổ đau trong cuộc đời. Người nầy nói lời trái tai ta không muốn nghe. Kẻ khác làm những điều ta không muốn thấy. Ta bị hiểu lầm người ta không nhớ ơn ta, không ngợi khen, không thương yêu ta. Người bỏ đi khi ta muốn giữ họ lại. Họ ở bên ta, khi ta muốn xa lánh họ. Không ai tránh khỏi những đau khổ này. Chính Đức Phật cũng không tránh khỏi. Đức Phật chỉ khác chúng ta là Ngài chỉ cảm nhận các cảm thọ, mà không phản ứng bằng hành động.

Chỉ nhận biết các cảm thọ. Khi các cảm giác khó chịu dấy lên vì phải ngồi lâu một chỗ, đừng trách móc ai, hay việc gì. Không có ai hay việc gì tạo ra các cảm giác đó cả. Chúng chỉ đến rồi đi. Quan sát và nhận biết các cảm giác đó, ta sẽ không thể thay đổi được gì, trừ khi ta có thể tách mình ra khỏi cảm giác khó chịu đó, để không đau khổ vì nó. Ta không thể làm khác hơn thế. Trong hoàn cảnh này ta chỉ cần biết các cảm giác khó chịu cũng chỉ là cảm giác. Không ai là chúng cả. Ta đâu có mời chúng đến. Vậy tại sao lại nhận chúng là mình?

Trừ khi chúng ta nhận biết được những gì xảy ra cho tâm khi những cảm giác này dấy lên, chúng ta sẽ lại rơi vào thói quen phản ứng của mình. Những suy nghĩ quen thuộc, các phản ứng theo thói quen, ngày này qua ngày khác đã tạo thành rãnh, thành nếp trong tâm tưởng ta. Giống như một con đường sình lầy, khi bánh xe chạy qua chạy lại, các vết lún, càng lún sâu thêm. Tâm của ta cũng thế. Các vết lún sâu, sâu mãi cho đến lúc ta bị dính cứng một chỗ, không thể tiến tới nữa.

Đây là cơ hội, hoàn cảnh thuận tiện để chúng ta quan sát phản ứng của tâm đối với các cảm giác khó chịu. Đừng phân tích “Ngồi như vậy máu không lưu thông được, không tốt cho tôi các bác sĩ đã nói …” Chỉ quan sát phản ứng của tâm. Tâm ta rất khôn ngoan, lém lỉnh. Nó có thể làm tất cả mọi việc. Ta gọi nó là nhà ảo thuật, cũng không sai. Nó có thể biến hóa ra con thỏ trong chiếc nón không. Nó có thể phân tích lý luận đến chỗ mà ta thấy tất cả mọi người khác đều sai, và ta thì luôn luôn đúng.

Đó là điều ta phải luyện tập trong lúc tu tập thiền: Không thể lúc nào cũng hoàn toàn đúng, 100% là đúng. Phần lớn chúng ta tranh cãi đều để bảo vệ một lập trường, dựa trên quan điểm của chính cá nhân ta. Vì ta chấp ngã, chấp có “cái tôi” ảo tưởng, tất cả các quan điểm, ý kiến của chúng ta đều được lọc qua con mắt của Ngã. Không thể là gì khác hơn thế. Nếu ta nhìn qua một màu kính màu đen, tất cả mọi thứ bên ngoài đều đen.

Khi ta đã thấu rõ tâm, các phản ứng của nó qua thiền định, chúng ta dễ chấp nhận sự thật là khi ta nghĩ một điều, bốn triệu người khác có thể nghĩ về một điều hoàn toàn khác ta. Làm sao có thể là ta đúng và bốn triệu người còn lại sai? Chúng ta tranh cãi bảo vệ cho những quan điểm – đôi khi có thể đúng – nhưng chỉ đúng trong hoàn cảnh, cái nhìn của riêng ta. Chỉ có các vị A-la-hán, những người đã không còn chấp Ngã, là có thể hoàn toàn đúng.

Tất cả các phương pháp nhằm giúp ta đạt được sự tỉnh thức, cần được áp dụng không phải chỉ trong lúc tâm đang theo dõi hơi thở, mà cả khi tâm phản ứng theo cảm giác, hay sự suy tưởng. Ta cần phải luôn áp dụng chúng để đạt được sự tỉnh thức, và từ đó đưa đến sự an lạc. Mỗi phút tỉnh thức là mỗi phút an lạc. Khi không còn cần phải để ý đến các suy tưởng của mình, ta dễ buông bỏ chúng hơn. Khi không còn cần phải phản ứng theo các cảm giác, ta dễ buông bỏ các hành động phản ứng. Mỗi phút an lạc cũng là mỗi phút tỉnh thức. Cả hai đi đôi với nhau như hình với bóng.

Những điều Phật dạy đi ngược lại với bản năng của chúng ta, do đó, không dễ cho ta chấp nhận, thấu hiểu. Chỉ có tâm đã được tôi luyện mới có thể thấu hiểu được Phật pháp. Trong khi tâm bình thường nghi ngờ, lý luận đó chỉ là việc làm lãng phí thời gian, vô bổ. Muốn thật sự hiểu được Phật pháp bằng chính nội tâm của mình, ta phải nhiếp tâm, giữ tâm tĩnh lặng, và tâm đó phải biết bản chất thực của Ngã, chỉ là những hiện tượng đến rồi đi.

Tất cả có thể xảy ra trong lúc ta ngồi thiền và theo dõi hơi thở.

An tịnh và Minh sát. Tuệ Minh sát là mục đích. An tịnh là phương tiện. Nếu tâm không an lạc, tâm sẽ đầy những luồng sóng, sóng của sự ghét, sự ưa. Các làn sóng sẽ phủ trùm mắt nhìn của ta. Ta sẽ không thể soi thấy mình trên mặt hồ đầy sóng phủ. Mặt nước phải lặng trong. Cũng thế mặt hồ tâm cũng phải lặng, trong trước khi tâm được khai sáng. Lúc đó ta mới có thể thấy thấu suốt rõ ràng.

Thiền định cũng đem lại cho ta những kết quả tương tự. Khi chúng ta chú tâm, theo dõi từng cử động, an lạc sẽ đến. Nếu vọng tưởng có dấy lên, ta dùng chúng để nhận biết những diễn biến của tâm.

Việc đặt tên các suy tưởng cũng là một cách để theo dõi tâm, trong lúc ngồi thiền, cũng như trong các sinh hoạt hàng ngày. Khi có tâm sân si dấy lên, người có chánh niệm sẽ biết buông bỏ chúng. Đó là phương thức để thanh tịnh hóa tâm. Và sự an lạc của tâm tùy thuộc vào sự thanh tịnh hóa của tâm. Sự thanh tịnh hóa cũng có thể đạt được qua tỉnh thức, qua sự “biết” chính mình. Việc đặt tên cho ta biết tâm đang nghĩ gì. Nhưng khi thực tập thiền, tất cả các tên đặt, các tư tưởng đều phải được buông bỏ. Trong đời sống hàng ngày, những thứ tên gọi không ích lợi, không tốt cần được buông xả. Khi ta đã làm được như thế là ta đã thanh tịnh hóa tâm ta.

Con đường thanh tịnh hóa là con đường dẫn đến sự chấm dứt mọi khổ đau.

Ni sư Ayya Khema

Diệu Đạo dịch Việt

Tâm Duyên chân thành cảm ơn tác giả bài viết.

一切眾生皆有如來智慧德相 “Nhất thiết chúng sanh giai hữu Như Lai trí huệ đức tướng".

應無所住，而生其心 “ưng vô sở trụ, nhi sanh kỳ tâm” (không nên trụ vào bất cứ chỗ nào mà sanh tâm ấy.

運用自在 “Vận dụng tự tại”. 

則不然。蓋其所立之說，一切眾生，本無五性之別，悉有佛性，一性平等，故皆得由佛乘而成佛 “tắc bất nhiên. Cái kỳ sở lập chi thuyết, nhất thiết chúng sanh, bổn vô ngũ tánh chi biệt, tất hữu Phật tánh, nhất tánh bình đẳng, cố giai đắc do Phật thừa nhi thành Phật”. 

 佛性平等一乘 “Phật-tánh bình đẳng Nhất-thừa”. 

一性皆成之邊，名為一乘 “Nhất tánh giai thành chi biên, danh vi Nhất-thừa”. 

Tất cả chúng sanh đều có Phật-tánh, tất cả chúng sanh vốn dĩ thành Phật, đó là bình đẳng Nhất-thừa giáo.

一、即彼諸法，約無差別相說 “Nhất, tức bỉ chư pháp, ước vô khác biệt tướng thuyết”. 

二、約無分別行相說故 “Nhị, ước vô phân biệt hành tướng thuyết cố”. 

(一切法 “nhất thiết pháp”, 無所有，畢竟空，不可得 “vô sở hữu, tất cánh không, bất khả đắc”). 

三、眾生無我及法無我 “Tam, chúng sanh vô ngã cập pháp vô ngã”. 

(一切法無我 “Nhất thiết pháp vô ngã”). 

四、解脫平等故。謂差別求者，有事虛妄分別煩惱對治所緣法性，不相違故 “Tứ, giải thoát bình đẳng cố. Vị sai biệt cầu giả, hữu sự hư vọng phân biệt, phiền não đối trị sở duyên pháp tánh, bất tương vi cố”. 

五、善能變化住 “Ngũ, thiện năng biến hóa trụ”. 

六、行究竟故 “Lục, hành cứu cánh cố”. 

***

謂諸大乘經宣說勝義 “Vị chư Đại thừa Kinh tuyên thuyết thắng nghĩa” (là các Kinh Đại thừa tuyên thuyết thắng nghĩa). 如煩惱即菩提，生死即涅槃之類，皆究竟顯了，名為了義 “Như phiền não tức Bồ-đề, sanh tử tức Niết Bàn chi loại, giai cứu cánh hiển liễu, danh vi Liễu Nghĩa”

一切法從心想生 “Nhất thiết pháp tùng tâm tưởng sanh” (Tất cả pháp từ tâm tưởng sanh). 

一乘了義 “Nhất-thừa liễu nghĩa”,  萬善同歸 “vạn thiện đồng quy”. 三根普被，凡聖齊收，橫出三界，逕登四土，極圓極頓，不可思議之微妙法門也。化解當前劫難，唯有專弘此經，專念阿彌陀佛 “Tam căn phổ bị, phàm Thánh tề thâu, hoành xuất tam giới, kính đăng tứ độ, cực viên cực đốn, bất khả tư nghì chi vi diệu pháp môn dã. Hóa giải đương tiền kiếp nạn, duy hữu chuyên hoằng thử Kinh, chuyên niệm A Mi Đà Phật” (Trùm khắp ba căn, thâu nhiếp cả phàm lẫn thánh, vượt tam giới theo chiều ngang, trực tiếp lên tứ độ, cực viên cực đốn, là pháp môn vi diệu không thể nghĩ bàn. Để hóa giải kiếp nạn trước mắt, chỉ có chuyên hoằng dương Kinh này, chuyên niệm A Mi Đà Phật - Amitabha Buddha).  

十方佛土中，唯有一乘法，無二亦無三，除佛方便說. “thập phương Phật độ trung, duy hữu Nhất thừa pháp, vô hữu diệc vô tam, trừ Phật phương tiện thuyết”. 

應無所住，而生其心 “ưng vô sở trụ, nhi sanh kỳ tâm”. 

勝鬘經曰：一乘即是第一義乘。勝鬘寶窟上本曰：一乘者，至道無二，故稱為一. “Thắng Man Kinh viết: Nhất-thừa tức thị Đệ Nhất Nghĩa thừa. Thắng Man Bảo Quật Thượng Bổn viết: Nhất thừa giả, chí đạo vô nhị, cố xưng vi nhất”. 

運用自在 “Vận dụng tự tại” đây chính là ý nghĩa của thừa. 依法華論，此大乘修多羅 “Y Pháp Hoa Luận, thử Đại thừa Tu-đa-la” (Theo Luận Pháp Hoa, Đại thừa Tu-đa-la này). Đại thừa Tu-đa-la chính là Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, 有十七種名 “hữu thập thất loại danh”, tên này là tên gọi, 第十四名一乘經 “đệ thập tứ danh Nhất-thừa Kinh”. 起信論義記上曰：乘者就喻為稱 “Khởi Tín Luận Nghĩa Ký thượng viết: Thừa giả tựu dụ vi xưng” (Khởi Tín Luận Nghĩa Ký quyển Thượng dạy: Thừa là thí dụ làm tên gọi), là thí dụ, 運載為功 “vận tải vi công” (vận tải là công năng). Phẩm "Phương Tiện kinh Pháp Hoa" đã nói, 即開會三乘之別執，悉歸趣於平等大會，等使一切眾生成佛道也 “, tức khai hội tam thừa chi biệt chấp, tất quy thú ư bình đẳng đại hội, đẳng sử nhất thiết chúng sanh thành Phật đạo dã”. 

蓋大乘佛教中，所謂權大乘家，立一切有情為法爾. “Cái Đại thừa Phật giáo trung, sở vị quyền đại thừa gia, lập nhất thiết hữu tình vi pháp nhĩ” (Bởi vì trong Phật giáo Đại thừa, điều mà được gọi là quyền nhà Đại thừa, lập lên tất cả hữu tình là pháp vậy). 

五性各別之說, “ngũ tánh các biệt chi thuyết”, (theo Năm loại căn tánh mỗi mỗi khác biệt mà nói), năm tánh này trước đây đã giảng ở phần Định-tánh. 故其中定性二乘及無性, “Cố kỳ trung định tánh nhị thừa cập vô tánh”, (Nên Định-tánh Nhị thừa trong đây và Vô-tánh). Phía dưới còn giảng Bất-định-tánh, Bồ-tát, năm loại căn tánh này. 畢竟無由成佛 “Tất cánh vô do thành Phật”. 

是故諸佛之法，自不可無三乘之別。定性二乘，必由聲聞緣覺之二乘而般涅槃，菩薩種性，必由大乘而般涅槃 (maha nirwana). “Thị cố chư Phật chi pháp, tự bất khả vô tam thừa chi biệt. Định tánh nhị thừa, tất do Thanh-văn, Duyên Giác chi nhị thừa nhi Bát Niết Bàn, Bồ-tát chủng tánh, tất do Đại thừa nhi Bát Niết Bàn”. 

然法華等經，或說唯有一乘者，是引攝不定性者，不使墮於二乘地，進而使由大乘般涅槃也，即如來密意之說也. “Nhiên Pháp Hoa đẳng kinh, hoặc thuyết duy hữu Nhất-thừa giả, thị dẫn nhiếp Bất định tánh giả, bất sử đọa ư nhị thừa địa, tiến nhi sử do Đại thừa Bát Niết Bàn dã, tức Như Lai mật ý chi thuyết dã” 

又以所趣之真如無差別，三乘解脫等相等. “Hựu dĩ sở thú chi chân như vô sai biệt, tam thừa giải thoát đẳng tương đẳng”. 

實則非無二三之別也。如大乘莊嚴經論第五，攝大乘論釋第十，廣列十義或八義意趣而論之。是為所謂三乘真實一乘方便之教旨，以深密等經為所依之法相家所主張也.. “Thực tắc phi vô nhị tam chi biệt dã. Như Đại Thừa Trang Nghiêm Kinh Luận đệ ngũ, Nhiếp Đại Thừa Luận Thích đệ thập, quảng liệt thập nghĩa hoặc bát nghĩa ý thú nhi luận chi. Thị vi sở vị tam thừa chân thật Nhất-thừa phương tiện chi giáo chỉ, dĩ Thâm Mật đẳng kinh vi sở y chi Pháp Tướng gia sở chủ trương dã”. 

至於實大乘 “Chí ư thật Đại thừa”, Đại thừa chân thật, 則不然。蓋其所立之說，一切眾生，本無五性之別，悉有佛性，一性平等，故皆得由佛乘而成佛 “tắc bất nhiên. Cái kỳ sở lập chi thuyết, nhất thiết chúng sanh, bổn vô ngũ tánh chi biệt, tất hữu Phật tánh, nhất tánh bình đẳng, cố giai đắc do Phật thừa nhi thành Phật”. 

又五教章上，謂一乘教義之分齊，開為二門。一別教，二同教。並廣釋述之。今擇要言之，則在同於三乘而說一乘為同教，於三乘全不共而別說一乘為別教。彼法華譬喻品所謂宅內所指之門外三車，三乘教也。界外露地所授之大白牛車，是別教一乘教也 “Hựu Ngũ Giáo Chương Thượng, vị Nhất-thừa giáo nghĩa chi phân tề, khai vi nhị môn. Nhất Biệt-giáo, nhị Đồng-giáo. Tịnh quảng thích thuật chi. Kim trạch yếu ngôn chi, tắc tại đồng ư Tam thừa nhi thuyết Nhất-thừa vi Đồng-giáo, ư Tam thừa toàn bất cộng nhi biết thuyết Nhất-thừa vi Biệt-giáo. Bỉ Pháp Hoa Thí Dụ phẩm sở vị trạch nội sở chỉ chi môn ngoại tam xa, Tam thừa giáo dã. Giới ngoại lộ địa sở thọ chi đại bạch ngưu xa, thị Biệt giáo Nhất-thừa giáo dã”.  

同教者，如是三一不為別說。或謂一同於三，或謂三同於一，互相交參，是欲使成根欲性，進而入於華嚴別教一乘也。由是而概括之，一乘凡有三種 “Đồng-giáo giả, như thị tam nhất bất vi biệt thuyết. Hoặc vị nhất đồng ư tam, hoặc vị tam đồng ư nhất, hỗ tương giao tham, thị dục sử thành căn dục tánh, tiến nhi nhập ư Hoa Nghiêm Biêt-giáo Nhất-thừa dã. Do thị nhi khái quát chi, Nhất-thừa phàm hữu tam chủng”. 

一, 為存三之一乘，所謂不破三乘之疑執，亦不會二乘之行果，唯就空理之平等而說為一乘。如攝大乘論之十義意趣是也 “nhất, vị tồn tam chi Nhất-thừa, sở vị bất phá Tam-thừa chi nghi chấp, diệc bất hội Nhị thừa chi hành quả, duy tựu không lý chi bình đẳng nhi thuyết vị Nhất-thừa. Như Nhiếp Đại Thừa Luận chi thập nghĩa ý thú thị dã”. 

二、為遮三之一乘，會二乘之行果，遮三乘之別執 “nhị, vị giá tam chi Nhất-thừa, hội Nhị thừa chi hành quả, giá Tam thừa chi biệt chấp”. 

如法華之同教一乘. “Như Pháp Hoa chi Đồng-giáo Nhất-thừa” (Như Đồng-giáo Nhất-thừa của Pháp Hoa), đây chính là chủ trương của Pháp Hoa. 三、為直顯之一乘，不對於二乘，故無可破，唯為大菩薩，直示法界成佛之儀。如華嚴之別教一乘. “Tam, vị trực hiển chi Nhất-thừa, bất đối ư Nhị thừa, cố vô khả phá, duy vị đại Bồ-tát, trực thị pháp giới thành Phật chi nghi. Như Hoa Nghiêm chi Biệt-giáo Nhất-thừa”. 

又若經五教而論之，則總有五種之一乘 “Hựu nhược kinh Ngũ-giáo nhi luận chi, tắc tổng hữu ngũ chủng chi Nhất-thừa”. 

絕想亡言, “Tuyệt tưởng vong ngôn”,  佛性平等一乘, “Phật-tánh bình đẳng Nhất-thừa”.  一性皆成之邊，名為一乘,. “Nhất tánh giai thành chi biên, danh vi Nhất-thừa”. 

Chúng sinh bổn lai thành Phật. Nhất thiết chúng sinh giai hữu Phật tánh. 

All are primarily encountered the Buddha Manner. Definitely, Everything is the Buddha Characteristic. Thanks for All. Cheers! And Merci!

Find us at:

Share on facebook: You don't have to be worried about the FACEbook Robots Auto Blocking Servers anyway. Bạn hãy nhấn nút sau để chia sẽ liên kết trang web mới này trên FACEBOOK. Xin các bạn cứ yên tâm mà chia sẽ vì sẽ không bị các chương trình auto robot servers kiểm tra tin rác ngăn chặn được đâu. Xin cám ơn FACEBOOK, INC,. and many others. Cheers! From Yours friends!!! Hi! Please click these buttons to share these links (these new other sites) on FACEBOOK. (You don't have to be worried about any FACEBOOK firewall automatic spam checking robot servers anyway, it is our warranty now. Thanks to our FACEBOOK. INC,. and many others. Cheers! From Yours friends!!! Hi!)

You can also find us at:

Trang Web Site 1: 

Click this button to Share on FACEBOOK:

You can also find us at Web Site #1: 

https://t.co/qGH2RrYbKd

Please click this link to see more.

https://twitter.com/cothuoc/status/1445286182330327040?ref_src=twsrc%5Etfw

Xin các bạn hãy nhấn vào liên kết trên để xem nhiều thông tin hơn.

or

Trang Web Site 2: 

You can also find us at Web Site #2: 

Click this button to Share on FACEBOOK:

https://t.co/AYTRr4SQjI

Please click this link to see more.

Xin các bạn hãy nhấn vào liên kết trên để xem nhiều thông tin hơn.

https://twitter.com/cothuoc/status/1445287098949328906?ref_src=twsrc%5Etfw

ANOTHER ONE AT:

Trang Web Site 3: 

You can also find us at Web Site #3:

Click this button to Share on FACEBOOK:

https://t.co/hIsK25gdCy

Please click this link to see more.

https://twitter.com/cothuoc/status/1445288059918905347?ref_src=twsrc%5Etfw

Xin các bạn hãy nhấn vào liên kết trên để xem nhiều thông tin hơn

or:

Trang Web Site 4:

You can also find us at Web Site #4:

Click this button to Share on FACEBOOK:

https://t.co/zNvY4oVX5d

Please click this link to see more.

https://twitter.com/cothuoc/status/1445288749378637825?ref_src=twsrc%5Etfw

Xin các bạn hãy nhấn vào liên kết trên để xem nhiều thông tin hơn.

or:

Trang Web Site 5:

You can also find us at Web Site #5:

Click this button to Share on FACEBOOK:

https://t.co/QYbpj88L7x

Please click this link to see more.

https://twitter.com/cothuoc/status/1445288995152285699?ref_src=twsrc%5Etfw

Xin các bạn hãy nhấn vào liên kết trên để xem nhiều thông tin hơn.

Namah Shakya Mouni Buddha. Nam mo Awalokiteshwara Bodhisattva Mahasattva maha karunikaya karuna Tadyatha. Aum, Mouniye, Maha Mouniye, Swaha.